Co oznaczają parametry podawane na lornetkach np. 8×32, 10×42?

Każda lornetka Nikona posiada wydrukowane na obudowie liczbowe oznaczenia, np. 8×32.

„8x” oznacza powiększenie. Jeśli obserwujemy ptaka, który siedzi 100 metrów dalej, to parząc przez lornetkę, będziemy mieli wrażenie jakby znajdował się on 12,5 metra od nas (100 : 8 = 12,5). Inaczej – „8x” oznacza, że przez lornetkę zobaczymy obraz 8 razy większy w porównaniu do spojrzenia gołym okiem. Lornetka z oznaczeniem „10x” oferuje jeszcze większe powiększenie (100 : 10 = 10).

Wyobraźmy sobie, że znajdujemy się 80 m od bociana. Mając lornetkę o powiększeniu 8x zobaczymy bociana w takiej wielkości, jakbyśmy patrzyli na niego z odległości 10 metrów.

Liczba „32” w parametrze 8×32 oznacza średnicę obiektywów. W tym przypadku wynosi ona 32 mm. Mogą też być 42 mm, 30 mm, 50 mm. Co ona oznacza? Przy tym samym powiększeniu im większa średnica obiektywów, tym jaśniejszy obraz widziany. W tym samym oświetleniu oczywiście. Jednak duży obiektyw oznacza też większy ciężar lornetki, co przy oglądaniu powoduje drżenie rąk. Cóż z tego, że widzimy większy obraz, skoro de facto z powodu jego drżenia obiekt w lornetce rozmazuje się?

Do zapamiętania
Doświadczeni ptasiarze i obserwatorzy przyrody wybierają lornetki z powiększeniem 7-10x. Im mniejsze powiększenie, tym większa głębia ostrości lornetki.

Wraz z powiększeniem rośnie pozorny rozmiar obserwowanego obiektu oraz ilość widzianych detali. Uważa się, że dziesięciokrotne powiększenie (10x) jest maksymalną wartością dla lornetek stosowanych do obserwacji „z ręki”. Przy większych powiększeniach, np. 16x lub 20x, lepiej używać statywu, bo po prostu takie lornetki są zbyt ciężkie i powodują drżenie rąk. Mniejsze powiększenie oznacza z kolei większe pole widzenia. Zobaczymy więc szerszy obraz i łatwiej wyszukamy obserwowany obiekt.

Czym jest średnica obiektywów?

Obiektywy to soczewki widoczne z przodu lornetki (przednie soczewki). Są bliżej obserwowanego obiektu i dalej od naszego oka. Średnica takiego obiektywu wyrażana jest w milimetrach. Czasem na średnicę soczewek (obiektywów) mów się „apertura”.

Im większa średnica przedniej soczewki, tym jaśniejszy obraz uzyskamy. Większa soczewka zbiera po prostu więcej światła. Jednak większa średnica oznacza też większe rozmiary lornetki i jej waga.

Ludzkie oko w nocy można opisać jako „1×7”, czyli jednokrotne powiększenie i soczewka (źrenica) o średnicy maksymalnie 7 mm. Podczas dnia będą to parametry „1×3” – w dzień źrenica oka jest znacznie mniejsza.

Pole widzenia lornetki

Pole widzenia to obraz, który widzimy przez lornetkę. Wielkość tego pola możemy podać w jednostkach kątowych (w stopniach) lub liniowych (najczęściej w metrach).

Jak odczytać liniowe pole? Kupując lornetkę możemy spotkać się z oznaczeniem np. 52/1000 m lub 114/1000 m. Czyli szerokość obrazu widzianego przez lornetkę z odległości 1000 m wynosi odpowiednio 52 m i 114 m.

Kątowe pole widzenia, to kąt pod jakim widzimy skrajne punkty pola widzenia, np. punkty przy lewej i prawej krawędzi obrazu. Kąt widzenia jest po prostu wycinkiem koła widzianym przez lornetkę. Lornetki Nikon mają oznaczenia np. 8×30 8,8^O. Symbol „8,8^O” oznacza rzeczywiste pole widzenia, które w tym przypadku wynosi 8,8 stopnia. Jest to kąt pomiędzy skrajnymi promieniami, biegnącymi od krawędzi widzianego obrazu do obiektywów lornetki.

Jak otrzymamy pozorne pole widzenia wyrażone w stopniach? Prostym równaniem: 8,8^O x „8x” = 70,4.

Lornetki szerokokątne, czyli te o pozornym polu widzenia większym niż 65 stopni, poleca się do obserwowania obiektów w ruchu (ptaki, zwierzęta, sport, wyścigi). Kupując lornetkę charakteryzującą się tak dużym polem widzenia, możemy być pewni, że sprawdzi się ona zarówno przy obserwowaniu ptaków podczas spaceru, jak i na meczu piłki nożnej. Warto pamiętać, że lornetka Nikon 8×30 8,8 ^O jest prawdopodobnie jedną z najlepszych tego typu lornetek na rynku. Jej liniowe pole widzenia wynosi aż 154 metry (154/1000 metrów)

Do zapamiętania
Wielkość pola widzenia – czyli powyżej opisywana wielkość obrazu widzianego w lornetce – zależy głównie od powiększenia. Im mniejsze powiększenie, tym większe pole widzenia. Jeśli wybieramy lornetki „na ptaki” pamiętajmy, że powinniśmy bez problemów śledzić lornetką lecącego ptaka. Dlatego warto wybrać lornetkę o możliwie największym polu widzenia.
Przy wyborze lornetki zawsze jest jedna zasada: im większe pole widzenia tym lepiej. Do każdego zastosowania, w każdą pogodę, w każdym wieku i na każdej półce cenowej.

Źrenica wyjściowa

Gdy lornetkę skierujemy na jasne tło, na środku okularów (na środku soczewki) zobaczymy niewielkie, okrągłe plamki. To właśnie są źrenice wyjściowe. Dla lornetki przeznaczonej do obserwacji dziennej, średnica źrenicy wyjściowej powinna wynosić ok. 3 mm. Lornetka do zadań nocnych lub wieczornych musi z kolei mieć źrenicę wyjściową o średnicy ok. 5-7 mm.

Kupując lornetkę warto pytać o tzw. odsunięcie źrenicy wyjściowej. Jest to odległość oka od okularu lornetki, przy której obejmiemy wzrokiem całe pole widzenia lornetki. Jeśli odsunięcie źrenicy wyjściowej jest rzędu 15 mm i więcej, lornetka pozwoli na komfortowe prowadzenie obserwacji osobom noszącym okulary. Jeśli nie nosimy okularów, z powodzeniem możemy zdecydować się na lornetkę o znacznie mniejszym odsunięciu źrenicy – nawet rzędu 10 mm.

Poradnik przygotowany we współpracy z